Müjde artık tarif edilemez bir sevgi yaşıyorsunuz; annesiniz! Hamilelik süreci, doğum ve şimdi kucağınızdaki bebeğiniz… Nasıl bir mucize değil mi?
Bebeğinizle ilk tanıştığınız andaki heyecanınız, belki de hayatınız boyunca yaşamadıklarınızdan… Ve şimdi; aynı hamilelik sürecinde beslenmenize, sağlığınıza dikkat ettiğiniz gibi bebeğiniz için yine ‘en iyisini yapma’ zamanı.. Ona verebileceğiniz en büyük ‘İyi ki doğdun’ armağanı: ANNE SÜTÜ!
Ben de; bu müthiş duyguyu henüz 4 ay önce yaşamaya başlayan çiçeği burnunda bir anne olarak sizlere anne sütünün öneminden bahsetmek istiyorum.
Bir Mucize: Anne Sütü
Anne sütü, var olan tüm besinler arasında en değerli; eşi benzeri olmayan mucize bir besin. Bebeğiniz sütünüz ile sağlıklı şekilde büyürken, aranızdaki duygusal bağ da katlanarak büyüyecek. Anne sütünün size kattıkları bunlarla da kalmayacak; anne sütü bebeğinizin sağlığını korurken; sizinkini de koruyacak. Örneğin; yapılan bilimsel çalışmalarda anne sütü veren annelerin meme ve rahim kanseri olma riskinin düştüğünü göstermiştir. Anne sütü alan bebekler ise daha az allerji hastalıklarına yakalanırlar; obezite, kalp hastalıkları gibi kronik hastalık riskleri daha az olur. Ayrıca yapılan araştırmalar, anne sütü alan bebeklerin daha zeki olduğunu da göstermiştir. Anne sütünün sindirilmesi oldukça kolaydır; bebeğinizi sindirim sistemi rahatsızlıklarına karşı da korur.
İlk 6 ay sadece anne sütü
Anne sütü, bebeğin ihtiyacı olan yağ, protein, karbonhidrat, vitamin ve mineralleri karşılar. Anne sütü, bebeğin su ihtiyacını da karşılar. Çok sıcak havalarda bile bebeğinize su vermek yerine daha sık emzirmeniz, bebeğinizin su kaybını karşılayacaktır. İanne sütü, içeriğindeki koruyucu maddeler nedeniyle bebeğinizi enfeksiyonlara karşı korur; bağışıklık sistemini de güçlendirir. Daima taze, temiz ve bebeğe vermek üzere hazır olan anne sütü oldukça da pratiktir. Emziren anne, mama hazırlama, binberon yıkama vs. derdi yaşamaz; en hijyenik şekilde bebeğini besler. İşte tüm bu sebeplerden dolayı;bebeğinizin sağlığı için ona ilk 6 ay sadece anne sütü verin.
Anne sütünüzü 6 ay saklayabilirsiniz
Sütünüz çok ise hem göğsünüzü rahatlatmak; hem de bebeğinizin ileriki aylarda beslenmesini sağlamak için sağıp saklayabilirsiniz. Anne sütü, oda sıcaklığında 3 saat, buzdolabında 3 gün, buzlukta 3 ay, derin dondurucuda ise 6 ay saklanabiliyor. Dondurduğunuz anne sütünü bebeğinize vereceğiniz zaman önce buzdolabının içinde çözünmesini sağlayın ve ardından uygun sıcaklığa getirip biberon ile bebeğinize verebilirsiniz. Doğumdan sonra gelen kolostrum yani ilk sarı süt de bebeğiniz için adeta ilaç özelliğindedir; sindirim ve solunum yolu enfeksiyonu gibi hastalıklardan korur. Bebeğiniz soğuk algınlığı vb. Rahatsızlık yaşadığında varsa dondurucuda saklamakta olduğunuz kolostrum sütünü vermenizi tavsiye ederim.
Ne yemeli; ne içmeli?
Bol bol şerbetli tatlı, pasta, börek yemenin anne sütünü arttırmada bir etkisi yoktur. Annenin fazladan kalori almasına sebep olur ve bu fazladan kaloriler anneye göbek, kalça vb. Fazlalık olarak kalır. Emzirme döneminde yeterli ve dengeli beslenme, hem anne sütünün kalitesini arttıracak; hem de doğum sonrası vücutta kalan fazla kilolardan kurtulmada yardımcı olacaktır. Beslenmeniz konusunda kafanız karışıksa bir Diyetisyen desteği almanızı öneririm.
Beslenmenizde dikkat edeceğiniz belli başlı noktalar kısaca şöyle:
1-Haftada en az 2 kez balık tüketmeyi ihmal etmeyin. Omega 3 kaynağı olan balık, anne sütünün kalitesine destek olur. Izgara, buğulama veya fırında tercih edebileceğiniz balığın taze ve mevsiminde olduğundan emin olun.
2-Her gün 1 adet yumurta tüketmeye özen gösterin. Yumurta en kaliteli protein kaynağı besindir. Yumurtanız halanmış, omlet veya menemen şeklinde olabilir.
3-Süt grubu besinlere gerekli önemi verin. Protein ve kalsiyum ihtiyacı için hergün en az 1 bardak süt tüketmeye özen gösterin (Günlük ihtiyaç tüm besinlerde olduğu gibi kişiden kişiye değişkenlik gösterir). Gaz şikayetine sebep olursa laktozsuz sütleri tercih edilebilirsiniz. Kahvaltıda peynir; öğle ve akşam yemeklerinde de yoğurt tüketmeyi ihmal etmeyin. Sindirim sisteminizin sağlığı için probiyotik özellikte olan kefir i her gün 1 bardak içmeyi alışkanlık haline getirin.
4-Tahıl grubu besinleri unutmayın. Pilav, makarna, ekmek gibi tahıl grubu besinleri her öğün yeterli miktarlarda tüketin. Tam tahıllı olanları tercih edebilirsiniz.
5-Yeterli protein aldığınızdan emin olun. Yumurta, süt ürünlerine ek olarak; Et, tavuk, köfte, hindi eti gibi et grubu besinleri, kişiden kişiye değişmekle birlikte; gün içerisinde ortalama 5 köfte kadar tüketmiş olmalısınız.
6-Haftanın en az 2 günü bitkisel protein kaynağı olan kuru baklagil yemeği tüketilmelidir. Gaz şikayetlerini azaltmak adına düdüklü tencerede pişirilmeli, haşlama veya pişirme suyu tüketilmemeli ve kimyon eklenmelidir. Tüm bunlara rağmen gaz şikayetine sebep oluyor ve süt yoluyla bebeğe de geçiyorsa bir süre ara verilmelidir.
7-D vitamini alımınıza dikkat edin. D vitamini besinlerde bulunmaz; güneş ışınlarının doğrudan cilde yansıması ile sağlanır. Bu nedenle hergün güneşe çıkmaya özen gösterin. Ayrıca d vitamini almak için bebeğinizi de en 15 dak. Güneşe çıkarmayı ihmal etmeyin.
8-Yemeklerde iyotlu tuz kullanın. Doğal besinlerle sağlanamayan iyot, ancak iyotlu tuz kullanımıyla anne sütünden bebeğe geçer.
9-Tatlı tercihlerinize dikkat edin. Tatlı ihtiyacınızı kuru meyveleri meyve tatlıları, hafif sütlü tatlılar, aşure gibi besin değeri yüksek olan tatlı alternatifleri ile karşılayın.
10-Açık çay, kafeinsiz kahve, ıhlamur, nane, papatya gibi bitki çaylarını tercih edebilirsiniz. Şekersiz içmenizi öneririm.
11-Her gün en az 1 avuç kırmızı renkte meyve veya sebze tüketin! Kırmızı renkli sebze ve meyveler, rengini ‘likopen’ ve ‘antosiyanin’ olarak adlandırılan doğal pigmentlerden alırlar. Kırmızı renk grubunda domates, karpuz, kuşburnu, çilek, kırmızı ahududu, greyfurt, nar, kırmızı biber, kızılcık bulunur. Gün içerisinde kırmızı besin tükettiğnizden emin olun.
12-Her gün en az 1 avuç turuncu renkte meyve veya sebze tüketin! A vitamininden zengin olan sarı-turuncu renkteki besinler, vücudu harekete geçirir; bağışıklık sistemini güçlendirir. Sarı-turuncu renk grubunda yer alan meyve ve sebzeler: Bal kabağı, Havuç, Şeftali, Kayısı, Kavun, Mango, Nektarin, Portakal, Mandalina, Trabzon hurması, Muşmula, Malta eriği (yeni dünya), Ananas, Papaya, Limon, Sarı biber, Tatlı patates, Mısır ve Sarı domatestir.Aman turuncuyu unutmayın.
13-Her gün en az 1 avuç yeşil renkte meyve veya sebze tüketin! Yüksek C vitamini içerikleri ile dikkat çeken yeşil grupta yer alan meyve ve sebzelere de beslenmemizde gereken önemi vermeliyiz. Bunlar: Yeşil üzüm, Yeşil erik, Kivi, Lime, Yeşil soğan, Avokado, Brokoli, Kara lahana, Marul, Roka, Taze nane, Dereotu, tere, Kuzukulağı gibi tüm otlar, Taze fasulye, Kabak, Yeşil dolmalık biber, Yeşil sivri biber, Kuşkonmaz, Bezelye, Bruksel lahanası, Salatalık, Ispanak, Pazı, Hardal, Semizotu, Tere ve diğer tüm yeşil yapraklı sebzelerdir. Yeşilsiz asla!
14-Her gün en az 1 avuç mor renkte meyve veya sebze tüketin! Çok güçlü antioksidan olan antosiyaninlerden zengin bu renk grubunda: Patlıcan, Kırmızı pancar, Mor lahana, Kırmızı soğan, Mor/kırmızı turp ,Böğürtlen, Siyah ahududu, Yabanmersini, İncir, Mor erik, Kuru erik, Mor&Kırmızı&Siyah üzüm, Vişne, Kiraz, Kuş üzümü, Siyah dut, Kuru üzüm, Kan portakalı bulunur. Mor renk meyve tabaklarınızdan, salata kaselerinizden eksik olmasın.
15-Her gün en az 1 avuç beyaz renkte meyve veya sebze tüketin! Kaliteli posa içerikleriyle dikkat çeken; dolayısıyla sindirim sistemi dostu olan bu grupta Muz, Elma, Armut, Ayva, Karnabahar, Beyaz lahana, Sarımsak, Soğan, Zencefil, Mantar, Patates, Turp, Yer elması, Hindiba, Kereviz, Enginar ve Pırasa bulunur. Beyaz rengi de sofralarımızdan eksik etmeyin.
Anne sütünü arttırmak için elinizden bardak eksik olmasın
Anne sütünüzü arttırmak istiyorsanız bol su içmelisiniz. Yapılan bilimsel çalışmalar, yeterli su tüketiminin anne sütünü arttırdığını göstermiştir. Gün içerisinde ortalama 2,5 lt. Su tüketimi emziren bir anne için iyi bir miktardır. Çok terleyen annelerin sıvı kayıplarını da yerine koymak adına 3lt. Kadar su içmelerini tavsiye ederim. Çok su içme alışkanlığınız yoksa cam bir sürahiye koyduğunuz suyunuzun içine tarçın, elma dilimleri, karanfil tanesi koyabilirsiniz. Ayrıca sıvı alımını arttırmak adına menülerinizde çorba, cacık bulunabilir; ara öğünlerde de şekersiz limonata veya şekersiz komposto içebilirsiniz. Loğusa şerbeti tercih edecekseniz şekersiz hazırlatın.
Uzman Diyetisyen İPEK AĞACA ÖZGER
