Bu yazımızda sizler için laktozsuz süt nediri inceledik. Laktozsuz süt nedir? Uzun zamandır konuşulan laktozsuz süt hakkında bütün bilgileri bu yazıda bulabileceksiniz.

Laktozsuz süt nedir?

NE ZAMANDIR SÜT İÇİYORUZ?

Süt yaklaşık 10.500 yıl önce Neolitik Çağın başlangıcında Güneydoğu Anadolu ve Yakın Doğu’da koyun, keçi ve sığırın evcilleştirilmesiyle, yetişkinler tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Yaklaşık 10.000 yıl önce de Afganistan’da süt içme alışkanlığı popülerleşmiştir. Erken Neolitik Dönemde süt üretimi gözardı edilmiş ancak bir süre sonra analitik tekniklerle süt ürünlerinin elde edilmesi, sütün kullanılmaya başlamasında etkili olmuştur.

LAKTOZ NEDİR?

Laktoz, doğada memeli hayvanların sütünde bulunan süt şekeridir. Dolayısıyla söz konusu sütten elde edilen süt ürünleri de laktoz içerir. Vücut laktozu değerlendirmek için doğal laktaz enzimi üretir. Bu enzim laktozu glikoz ve galaktoza parçalayarak vücudun kullanmasını sağlar.

LAKTOZ İNTOLERANSI NEDİR?

Yaş ilerledikçe vücudun ürettiği laktaz azalır. Eğer laktaz üretimi çok düşerse, laktozu yapıtaşlarına ayımak mümkün olmadığı için intoleranstan bahsedilir. Laktoz intoleransı olan insanlar, sık sık baş ağrısından, mide bulantısı veya kusmadan şikayet ederler. Bu yüzden bir çok insan alternatif ürünlere yönelir veya süt ürünleri kullanmaktan tümüyle vazgeçer.

• Primer Laktoz İntoleransı: Laktazın doğuştan hiç bulunmaması veya miktarının çok az olmasıdır. Ciddi semptomları vardır ve laktoz alımından hemen sonra ortaya çıkar. Yeni doğan bebekte ise anne sütünde bulunan laktaz sindirime yardımcı olacağından semptomlarla hemen karşılaşılmaz.
• Sekonder Laktoz İntoleransı: Herhangi bir nedenden dolayı barsak mukozasının hasara uğraması sonucunda gerçekleşir. Ağır protein-enerji malnütrisyonu, inflamatuvar barsak hastalıkları, bakteriyal veya viral gastroenteritler; çölyak ve kistik fibrozis gibi metabolizma hastalıkları sonucunda da oluşabilir.
• Onkogenetik Laktoz İntoleransı: Kalıtsal bir durum olmakla birlikte azalan süt ve süt ürünleri tüketimi sonucu laktaz enziminin genetik olarak azalmasından dolayı oluşabilir.

LAKTOZ İNTOLERANSI İLK NE ZAMAN DÜŞÜNÜLMÜŞTÜR?

Neolitik Dönemde yaşayan insanların sütün tadını acı bulmasından dolayı süt ürünleri üreterek sütün kullanılabilirliğini arttırmışlardır. Neolitik popülasyonunun sütün içinde bulunan laktoz disakkaritinin sindiriminde problem yaşadığı ve büyük olasılıkla bu yüzden peynir, yoğurt, tereyağ gibi laktoz içeriği daha düşük ürünleri elde etmeye çalıştığı öne sürülmektedir.

Tarih boyunca sütün tüketimi ve laktozun sindiriminde yaşanan zorluklar, laktoz intoleransının biyolojik ve kültürel evrimleşmeyle oluşumunda etkili olmuştur.

LAKTOZSUZ SÜT NEDİR?

Laktozsuz süt, sütün normal tüm besin değerlerini içerdiği yalnızca laktoz içermediği süt çeşididir. Laktoz intoleransı olan bireylerin rahat süt tüketmeleri için uygundur. Böylelikle sindirim bozukluğundan dolayı süt tüketemeyen bireyler kalsiyumun yetersiz alımının doğuracağı sonuçlardan (osteoporoz, hipertansiyon) korunmuş olur.

Laktozu azaltılmış/laktozsuz sütler normal sütlere göre daha tatlı ve biraz daha sarımsıdır.

LAKTOZSUZ-LAKTOZU AZALTILMIŞ SÜT NASIL ELDE EDİLİR?

Süte doğal laktaz enzimi eklenir ve paketleme sırasında laktoz parçalanır. Sütün içinde parçalanan laktoz, daha kolay sindirilen glikoz ve galaktoza dönüşür. Böylece sütün oluşturduğu tüm sindirim problemleri ortadan kalkar.

Bireysel Çözümler:

• Süt ve fermente olmayan süt ürünleri tüketiminden hemen sonra kullanmak üzere laktaz hapları üretilmiştir.
• Süte damlatılabilecek laktoz damlaları geliştirilmiştir.

Sanayi Çözümleri:

• Laktozsuz; içerdiği laktoz %90’dan fazla azaltılmış,

laktozu azaltılmış; laktoz miktarı %90’dan daha az düşürülmüş sütler üretilmeye başlanmıştır.

• Bu sütler; ‘serbest enzim yöntemi’ ve ‘immobilize enzim yöntemi’ ile elde edilmektedir. Daha çok serbest enzim yöntemi kullanılır; çünkü immobilize enzim yönteminin temzilik, sterilizasyon işlemleri zor ve maliyetlidir.

Serbest enzim yöntemi

Belli miktarda enzim süte katılır, optimum sıcaklıkta laktoz yıkımı sağlanır. Daha sonra enzim aktivitesi durdurularak süt pastörize edilir.

İmmobilize enzim yöntemi

Süt laktaz enzimi olan kolondan laktoz yıkımının gerçekleştirilebileceği hızda geçirilmesi ile üretilir. Pahalı bir yöntem olmakla birlikte avantajları da vardır;

• Enzim birçok kez kullanılabilir.
• Gıdanın enzim ile kontaminasyonu olmaz.
• Sürekli üretim olanağı sağlar.

LAKTOZSUZ-LAKTOZU AZALTILMIŞ SÜTÜ KİMLER TÜKETİR?

Laktozsuz sütü özellikle laktoz intoleransına sahip kişiler tercih etse de süt içtikten 30-120 dk sonra,

• şişkinlik
• gaz
• mide krampı
• mide bulantısı
• ishal gibi şikayetleri olan bireylerin de tercih ettiği görülmüştür. Bu şikayetlerin şiddeti kişiye göre farklılık gösterip laktozu tolere etme oranına bağlıdır.

LAKTOZSUZ SÜT NEDEN DAHA TATLIDIR?

Sütte doğal olarak bulunan ve süt şekeri olarak bilinen laktozun yapıtaşı glikoz ve galaktozdur. Laktozsuz sütte ise laktoz bu şekilde parçalanmış halde bulunduğu için daha tatlı tat oluşturur; çünkü glikoz ve galaktozun tatlılık derecesi laktoza kıyasla yaklaşık olarak 4 kat daha fazladır.

LAKTOZSUZ SÜT İLE NORMAL SÜTÜN BESİN DEĞERİ FARKI VAR MIDIR?

Laktozsuz sütler ile normal sütler arasındaki tek fark laktoz şekeri olup haricinde içerdiği protein, kalsiyum ve vitaminler bakımından normal sütle aynı içeriğe sahiptir.

Laktozsuz sütün daha tatlı algılanması tatlı isteğini baskıladığından tercih edilme sebebi olabiliyor.

 

Umarım yazımızı beğenmişsinizdir. Merak ettikleriniz ve sormak istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.