Beslenme Çağları Arasında Çocuk Beslenmesi
Çocuk beslenmesi büyüme, gelişme ve sağlığın korunması için her yaşta çok önemlidir. Çocukluk çağında kazanılan doğru beslenme alışkanlıkları besin ögelerinin yeterli ve dengeli şekilde karşılanması ve çocuk tarafından kazanılan doğru beslenme alışkanlıkları, yetişkin döneminde meydana gelebilecek kalp-damar hastalıkları ve diğer kronik hastalıkların oluşumunu ortadan kaldırabilecektir. Bu sebeplerden dolayı bebekler ayına uygun şekilde yeterli ve dengeli beslenmelidir. Bebeklerin boy ve ağırlıkları düzenli aralıklarla ölçülerek büyüme ve gelişmesi takip edilmelidir.
0-1 yaş sağlıklı bebekler için beslenme 0-6 ay ve 6-12 ay olmak üzere 2 döneme ayrılır.0-6 aylık dönemde bebek tek başına ANNE SÜTÜ ile beslenmelidir.İlk 6 ay bebekler aksi bir durum olmadıkça (Anne yaşamıyor olabilir, annenin sütü olmayabilir, bebeğin metabolik bir hastalığı olabilir, bebek prematüre doğmuş olabilir, vs.) tek başına ANNE SÜTÜ ile beslenmelidir.
Anne sütü bebeğin 0-6 ayda büyüme ve gelişmesini tek başına karşılayan tek besindir. Anne sütünün özellikleri saymakla bitmez:
Anne sütünün sindirimi kolaydır.
Ek besinlere teker teker başlanmalıdır. Hepsi birden verilmemelidir.Her yeni başlanan besin, az miktarlarda verilmeli, çocukta herhangi bir tepki veya rahatsızlık görülmezse miktarı arttırılmalıdır.
Yeni başlanacak bir ek besin 1-2 gün arayla verilmelidir.
Çocuk beslenmesi için yeni besinler çocuk açken verilmelidir. Tokken reddedebilir, besinden soğumasına yol açabilir.
Bebek belirli bir besini reddediyorsa o besin, birkaç gün verilmemeli, bebeğin unutması sağlanmalıdır. Daha sonra tekrar denenmelidir.
Bebek biberonla beslenmemeli, biberon yerine kaşık ve bardak kullanılmalıdır.
Etrafı kirletecek diye endişelenmeden, bebeğin gelişimi için kendisinin yemesine izin verilmelidir.
Anne, öncelikle besinleri hazırlamadan önce ellerini mutlaka iyice yıkamalıdır. Kullandığı besinlerin ve hazırlama kaplarının temiz olduğundan emin olmalıdır.
Meyve ve sebze suları, yemek hazırlanmadan önce besinler iyice yıkanmalıdır.
Besinler her gün taze hazırlanmalıdır. Ve hazırlanan besinler gün içerisinde açıkta bekletilmemeli, buzdolabında saklanmalıdır.
Bebek yemek yerken duruş pozisyonu önemlidir.
Yemek yeme esnasında bebek dik pozisyonda tutulmalı, yatarak beslenmemelidir. Her öğünden sonra çocuk mutlaka dik pozisyonda 30-45 dakika oturtulmalıdır.
Anne sütü kemik, diş ve çene gelişimine yardımcıdır.
Bebeğe doğar doğmaz ANNE SÜTÜ verilmelidir.
Doğumdan hemen sonra gelen sarı renkli koyu süt (kolostrum), hastalıklara karşı koruyucu pek çok madde, çeşitli besin öğeleri, vitaminler ve mineraller içerir. Kolostrum bebeğinizin ilk aşısıdır. İlk 3 – 5 gün salgılanan bu sütten yararlanmak için bebek mutlaka doğar doğmaz emzirilmelidir.
Anne Sütünün Yeterli Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Bebeğinizin her ay düzenli olarak kilosunu izleyin. İlk 20 günde 400-500 gram, 6. aya kadar her ay ortalama 600-800 gram ve 6. aydan sonra da her ay ortalama 400-600 gram ağırlık kazanıyorsa bebeğiniz sağlıklı şekilde büyüyor ve sütünüz yeterli demektir. Anne sütünden başka hiçbir ek besin vermenize gerek yoktur. Genelde anneler sütlerinin bebekleri için yeterli olmadığı düşüncesine kapılırlar. Fakat unutulmamalıdır ki; bebeğinizi emzirdikçe süt salınımı da artacaktır. Bebeğin emzirme saati beklenmemeli, bebek her istediğinde emzirilmelidir.
6. aydan sonra ANNE SÜTÜ ile beraber ek besinlere başlanmalıdır.
6. aydan sonraki dönem, bebeğin anne sütünün yanında ek besinlere başlama dönemidir. Bebeğin büyüme ve gelişmesinin devamını sağlamak ve bebeği çeşitli besinlerin tadına alıştırmak için ek besinlere başlamak gerekir.
Çocuk Beslenmesi İçin Ek Besinlere Zamanından Önce Geçilirse Ne Olur?
Ek besinlere zamanından önce başlanırsa bebekte çeşitli alerjiler(döküntüler, ishal, kusma gibi), böbreklerde hasar, kansızlık gibi pek çok olumsuz durum görülebilmektedir. Bu sebeplerden dolayı; annelerin, bebeklerinin sağlıkları açısından ek besinlere geçmek için erken davranmamaları gerekmektedir.Bebek için gerekli olan enerji ve besin ögeleri ayına göre değişmektedir. Bu yüzde ek besinler çocuğun ayına uygun olmalıdır. Hangi ayda hangi besine başlanmalıdır?
6.ayda; ANNE SÜTÜnün yanında devam maması(veya inek sütü), yoğurt, taze sıkılmış meyve suyu, sebze suyu, pekmez, yumurta sarısı verilmesi önerilir.
Bebeğe hazır ambalajlardaki yoğurdu vermektense; pastörize sütle evde yapılmış yoğurdu vermek daha sağlıklıdır.
Meyve ilk olarak elma tercih edilmelidir. Çilek gibi alerji yapabilecek meyveler verilmemelidir.Yumurta sarısı, 1/8 oranında miktarla başlanıp 1/4 oranına kadar arttırılarak verilmelidir.
7.ayda; ANNE SÜTÜ nün yanında yumurta sarısı(tam), bisküvi, pirinç, pirinç unu, meyve suyu, yoğurt, tavuk eti, balık eti, bitkisel yağlar, sebze püresi, sebze çorbası, pekmez, devam mamalarını tüketmesi uygun olacaktır.
8.ayda; Çocuk beslenmesi ile , artık evde pişen yemekleri (kıymalı ve sebzeli) yiyebilir. Çocuğa, kolay yemesi için yemekler iyice ezilerek verilmelidir. Ve ayrıca çocuğun, tam yumurta, pastörize peynir, tahıl-kurubaklagil ezmeleri, pekmez, süt veya yoğurt, devam mamalarını tüketmesi önerilir.
Dikkat edilmesi geren bir nokta; yemeklerin tuzsuz olması gerektiğidir. Bebeklerin tuza ihtiyacı yoktur ve böbrekleri tuzu kaldıramayabilir.Bir diğer önemli nokta ise; yemek suyu veya et suyu tek başına yeterli bir ek besin değildir. Yemeğin sadece suyu değil, kendisi de ezilerek verilmelidir. Kavurma, kızartma, baharatlı besinler çocuğun sağlığı açısından sakıncalıdır, dikkat edilmelidir.
12.ayda; Çocuk, hem sosyal, hem fiziksel, hem de ruhsal gelişimi için, aile ile birlikte sofraya oturmalıdır. Evde pişen her türlü yemeği (her türlü ev yemekleri, dolmalar) yiyebilir.
Ek besinlere geçerken dikkat edilecek önemli noktalar:
Bebeğe Şeker, Bal, Reçel Vermek Doğru Mudur?
Şeker, bal ve reçel basit karbonhidrattır yani önermediğimiz, boş karbonhidrat türüdür. Bu besinler, bebeğe fazladan enerji sağlayacak ve şişmanlamaya yol açacaktır. Ayrıca bal, bazı bebeklerde alerjilere yol açabilmektedir.Bebeğe bu besinleri vermek yerine demir, kalsiyum, potasyum kaynağı olan pekmez vermek daha doğru olacaktır.
Bebeğin besinlerini hazırlarken temizliğe çok dikkat etmelidir.
Bebeğe Ek Vitamin Mineral Vermek Gerekli Midir?
Bebek doğduktan sonraki ilk haftada D VİTAMİNİ başlanmalıdır. Ve bebekler güneş açısından uygun saatlerde (kuşluk ve ikindi gibi) 15-20 dakika şapka ile kol ve bacakları açıkta kalacak şekilde güneşe çıkarılmalıdır.
Bebeğin kansızlık durumu sağlık kuruluşu tarafından izlenmeli ve 4. aydan sonra gerekiyorsa DEMİR verilmelidir.
Bebeğin yeterli miktarda İYOT alması için emziren annenin İYOTLU TUZ kullanması yeterli ve gereklidir.
Bebeği ishale karşı korur.
Anne sütü alan bebeklerde yetişkin çağında görülen hastalıklara yakalanma riski azalır (örn. şeker hastalığı)
Anne sütü, bebekleri hastalıklara karşı koruyan özel maddeleri içerir.
Anne sütü alan bebekler daha huzurludur.
Anne ile bebek arasında duygusal bağ sağlar.
Her an hazırdır Ucuzdur. Temizdir.
Bebeğin zeka gelişimini en üst düzeyde sağlar.
Bebeğin ayına göre ihtiyacı olan tüm besin ögelerini sağlar.
