Sedef hastalığı diğer adıyla psoriasis; ciltte kepeklenmeye sebep olan, koyu renkli kalınlaşmış plaklar oluşturan iltihabi bir hastalıktır. Bu plaklar ciltte sürekli olarak da kalabilir ya da türüne göre değişmekle beraber alevlenme döneminde ortaya çıkabilir. Kadınlarda erkeklere göre daha erken yaşta görülmeye başlanan sedef hastalarının yaşam rutininin olumsuz etkilememesi için; ömür boyu beslenmesine dikkat etmeleri gerekmektedir.
Normalde deri hücresinin yenilenme döngüsü 28 gün sürmektedir. Sedef hastalığında ise durum biraz farklı olup döngü 4 güne düşmektedir. Hastalığın oluşum nedenlerinden en etkilisi de aslında budur (döngünün normalden kısa olması).
Hastalığın belirtileri ise; tırnaklarda yapısal bozulmalar, çukurluklar, saç derisinde kepeklenme,diz ve dirseklerde deri döküntüleridir.
Bu deri döküntüleri incelendiğinde içeriğinin proteinlerden,kükürtlü maddelerden, aminoasit azotu gibi maddelerden oluştuğu görülmüştür. Bu nedenle yaşam rutinini olumsuz etkilememesi için beslenme tedavisinde proteinden düşük, 4-5 gram kadar azot içeren, yeterli kalori alımını sağlayan, yağ çeşitlerinden doymuş yağ oranı düşük ve özellikle omega-3 (w-3) yağ asidi yüksek olan bir beslenme planı önerilmektedir.
Neden Omega-3 ?
Yapılan araştırmalara göre; Japonlar, Norveçliler ve Eskimolarda sedef hastalığı görülme sıklığı düşük bulunmuştur. Bunun nedeni ise diyetlerinde omega-3 yağ asidi içeriğinin yüksek olmasına dayandırılmıştır. Antienflamatuvar etkisi yüksek olduğu bilinen omega- 3 ‘ü sedef hastalarının tüketmesi; hastalığın önlenmesi ve ilerlemesi ile olumlu şekilde ilişkilendirilmiştir. Omega-3 den zengin uskumru, sardalya, somon, sardunya, tütsülenmiş ve taze ringa balıkları gibi yağlı balıkların günlük diyette tüketimi hastalığın seyrini olumlu etkileyecektir.
Vitamin ve Minerallerin Sedef Hastalığında Beslenme Üzerindeki Etkileri:
Sedef hastalığına sahip bireyler üzerinde yapılan araştırmalarda; serum A ve D vitamin düzeyleri düşük bulunmuştur.
Bu hastalıkta oksidatif stresin oluşumu ile serbest radikallerin artışı inflamatuvar mekanizmaları etkinleştirir. Bu sebeple beslenme tedavisi A,C ve E vitaminlerinden zengin besinlerden oluşmalıdır. C vitamininden zengin kuşburnu, maydanoz, şalgam ve asma yaprağı, kırmızı ve yeşil sivri biber, lahana ve karnabahar, ıspanak, çilek, turunçgiller, şeftali, domates, bakla, bamya, bezelye, semizotu, kiraz, vişne ve kavun,A vitamininden zengin havuç, yeşil yapraklı sebzeler, E vitamininden zengin bitkisel yağlar (soya, mısır, pamuk, ve ayçiçeği yağı), tam tahıllar, ruşeym, yağlı tohumlar ve bazı yeşil yapraklı sebzeler, sert kabuklu meyveler (fındık, ceviz vb.), kuru baklagiller diyette bulunmalıdır.
Çoğu toplumda D vitamini düzeyleri düşük seyretmektedir. Hastalarda, oluşan plakları iyileştirmek amacıyla vitamin D takviyesinin etkili olduğu tespit edilmiştir ancak kullanılırken doz miktarının uygunluğu ve yan etkileri göz önünde bulundurulmalıdır. Diyet ile alınabilecek D vitamini kaynaklarına süt ve süt ürünleri, tofu ve soya sütü, yumurta, yağlı balıklar, istiridye örnek verilebilir.
Sedef Hastalığında Beslenme ve Minerallerin İlişkisi:
Hastalığın vücuttaki metabolizmasına bağlı olarak artan oksidatif strese karşı antioksidan etkili mineraller ile beslenme desteklenmelidir. Özellikle selenyum başta olmak üzere bakır(Cu),kalsiyum(Ca),demir(Fe), magnezyum(Mg), çinko(Zn) gibi minerallerin günlük alımı yeterli olmalı ve vücuttaki düzeyleri izlenmelidir. Takviye gereken durumlarda ise yalnızca selenyum takviyesi yerine kombine takviye yapılması daha etkili bulunmuştur.
Özetlemek gerekirse ; sedef hastalığı olan kişiler beslenme alışkanlıkları, yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite, hastalığın şiddeti ve eşlik eden hastalıklar açısından ayrıntılı olarak değerlendirilmeli ve hastaların ağırlık kontrolü sağlayacak şekilde yeterli ve dengeli olarak hastalıklarına özgü beslenme programları düzenlenmelidir.
1 Günlük Örnek Menü:
Kahvaltı:
Sebzeli omlet
5-6 adet çiğ badem
Söğüş mevsim sebzeleri ve yeşillikleri
Tam buğday ekmeği
Öğle:
Izgara somonlu tahıllı salata
Bir bardak ayran
Kepekli galeta
Ara öğün:
Üzüm
2 tam ceviz
Akşam yemeği:
Zeytinyağlı taze fasulye
Tam tahıllı ekmek
1 kase yoğurt
Ara öğün :
1 bardak bitki çayı
Taze incir
