Adını sıklıkla duyduğumuz ancak tanımının yapılmakta zorlandığı ve kafa karışıklığına neden olan kavram: Glisemik İndeks.
Besinlerin sindirilebilirlik süresi ve mekanizması farklı olduğu için her besin kan şekeri değerini farklı oranlarda etkiler. Glisemik İndeks, karbonhidratların kan şekeri üzerinde yarattığı etkiyi baz alarak belirlenen bir değerdir. Her bir besinin glisemik indeksi, tüketim sonrası kan şekeri üzerinde yarattığı dalgalanmaya göre belirlenir.
Bir besinin glisemik indeksi belirlenirken beyaz ekmek veya çay şekeri olan glikoz referans olarak alınır ve bu değer 100’dür. Kan şekerini yükseltme oranları kıyaslama yapılarak tüketilen her besin için bir glisemik indeks değeri belirlenir. Belirlenen bu değerlere göre 0-55 arasında olan besinler düşük; 55-69 arasında olanlar orta; 70’in üzerinde olan besinler glisemik indeksi yüksek besinler olarak kategorize edilir.
| Glisemik İndeksine Göre Gıdalar | |
| Düşük (0-55) | Nişastalı sebzeler, brokoli, haşlanmış havuç, yağlı tohumlar, nohut, bulgur |
| Orta (55-69) | Pirinç, meyve suları, hurma, muz, mısır |
| Yüksek (>70) | Beyaz ekmek, kahvaltılık gevrekler, kavun, kurabiyeler |
Bu durumda Glisemik İndekse dikkat etmemizi gerektirecek durumun ne olduğu sorusu akıllara gelebilir. Glisemik indeksinin düşük veya yüksek olması, o besinin sindirim süresiyle ve kişiyi o besini tükettikten sonra ne kadar tok tutacağı ile ilişkilidir. Bu değer ile tokluk etkisi ters orantılıdır. Tüketilen besinin glisemik indeksi ne kadar düşük olursa, tüketilen besin o kadar uzun sürede kana karışıp kandaki şeker oranını çok daha dengeli bir şekilde yükseltecektir. Bir besin kana ne kadar hızlı karışıp kan şekerini ne kadar hızlı yükseltiyorsa, glisemik indeksi de bir o kadar yüksek olacaktır.
Aynı besinin farklı tüketim şekilleri de kan şekeri üzerinde farklı etki yaparak farklı glisemik indeks değerine sahip olabilir. Bu noktada en anlaşılır örnek patates üzerinden verilebilir. Farklı yöntemlerle pişirilmiş 100 gram patatesin üzerinden kıyaslama yapıldığında sonuçlar aşağıdaki tablodaki gibidir.
| 100g Patates İçin | Enerji | Glisemik İndeks |
| Patates Kızartması | 536 kalori | 107 |
| Fırında Patates | 87 kalori | 118 |
| Haşlanmış Patates | 87 kalori | 80 |
Beslenme tercihinde yapılacak minimal değişiklikler ve bazı ipuçları ile tüketilen bir öğünden sonra kan şekerinde görülen dalgalanmalar daha kontrol edilebilir olacaktır. Genel olarak sağlıklı ve sürdürülebilir bir diyette Glisemik İndeksi düşük ve yüksek gıdaların tüketilen öğünlerde dengelenmesi önerilmektedir.
