Roka kahvaltı sofralarında, salatalarda sıklıkla gördüğümüz bir sebze! Peki faydaları ve besin değerleri hakkında neler biliyoruz?
Son yıllarda ülkemizde ve dünyada Akdeniz diyetine duyulan ilgi sonucunda yeşil yapraklı sebzelerin tüketimi oldukça artmıştır. Biz de yeşil yapraklı sebzeler arasından acımsı tada sahip olan, C vitamini, K vitamini, folat, beta karoten yanında quercetin ve glukosinolat gibi oldukça değerli antioksidanları içeren, faydaları saymakla bitmeyen rokayı bilimsel veriler ışığında mercek altına aldık. Bakalım bu ferahlatıcı yeşilliğin vücudumuza nasıl etkileri varmış?
Roka Nedir?
Roka, karnabahar ve lahananın da dahil olduğu “Brassicaceae” ailesindendir ve bilimsel adı “Eruca sativa”dır. Yapılan çalışmalar rokanın güçlü antioksidan olmasının yanı sıra antikanserojen, antidiyabetik, ülsere karşı etkili ve cilt sağlığı üzerinde olumlu etkisi olabileceğini de göstermektedir.
Kanserden Koruyucudur
Kanserden koruyan besinlerin başında koyu yeşil yapraklı sebzeler geliyor. Indian Journal of Pharmaceutical Science’te yayımlanan bir araştırmada rokada bulunan ‘izotiyosiyanat’ adlı bileşiğin tümör büyümesini engelleyerek melanom kanserini önleyebileceğini belirtilmiştir. Public Library of Science’ta yayımlanan bir başka araştırmaya göre, rokanın (Eruca sativa) adını aldığı “erüsin” in göğüs kanser hücrelerinin büyümesini engellediği gösterilmiştir. Asian Pasicif Journal of Cancer Preventation’da yayımlanan bir çalışmanın sonuçlarına göre ise Eruca sativa tohum ekstratının total antioksidan kapasitesinin yüksek olması sayesinde enflasyonu ve hücre proliferasyonunu azalttığı, bu özellikleri göz önüne alındığında göğüs kanserine karşı umut verici bir doğal ürün olabileceği belirtilmiştir. Kanserden korunmak için mevsiminde her gün bir avuç taze roka tüketmek harika olacaktır!
Antioksidandır
Kuersetin, rutin, mirisetin, kuersetin,ferulik asit, kumarik asit, lutein, glikosinolat ve flavonol gibi sağlığı geliştirici etkisi olan birçok antioksidan içeren roka, fonksiyonel gıda tasarlamada kullanılabilir. Çalışmalar Eruca sativa özündeki demir şelatlayıcı bileşiklerin, hücreleri oksidatif stres koşulları altında koruyabileceğini, radikal süpürücü olduğunu ve antioksidan glikosinolatların bu etkide rol oynayabileceğini belirtmiştir.
Glukosinolatlar, aroma prekürsörleri, kanser önleyici maddeler ve mahsul koruyucuları olarak giderek daha önemli hale gelen azot ve kükürt içeren doğal bitki ürünleridir. Journal of Agricultural and Food Chemistry’de yayımlanan çalışmaya göre Eruca sativa tohumlarında bulunan majör glikosinolat, toplam glikosinolatların % 95’ini temsil eden Glukoerüsin’dir. Diğer glikosinolatlardan farklı olarak, dolaylı antioksidan aktivitesinin yanı sıra iyi bir doğrudan etkiye de sahiptir. Hidrojen peroksit ve alkil hidroperoksitleri etkili bir şekilde ayrıştırır, bu sayede bir peroksit temizleyici ve koruyucu antioksidan görevi görmektedir. Bunlara ek olarak antigenotoksik etkisiyle DNA’yı koruduğu ve karaciğeri hasara karşı koruduğu çalışmalarda gösterilmiştir.
Şeker Hastalığından Korur
Günümüzde oldukça artan diyabet vakaları için umut olabilecek gelişmeler de rokanın incelenmesiyle gün yüzüne çıkmaktadır. Pharmaceutical Biology’de yayımlananan çalışmada Eruca sativa ekstreleri iskelet kası hücrelerinde, karaciğer hücrelerinde ve yağ hücrelerinde incelenmiş ve insüline cevap veren bu hücrelerde antidiyabetik aktiviteler sergilediğini ve bu nedenle tip 2 diyabetin tedavisi için yararlı olabileceğini göstermiştir.
Annals of Nutrition and Metabolism’de yayımlanan, sıçanlarda yapılan çalışmada Eruca sativa tohumu yağı (ESS), alloksan enjeksiyonu ile deneysel olarak indüklenen diyabetin önlenmesi ve tedavisi için denenmiştir. Diyabet indüksiyonundan 2 hafta önce veya sonra ESS yağının günlük oral uygulaması, hiperglisemiyi iyileştirmiş, lipid profilini geliştirmiştir. Sonuç olarak diyabet durumunda ESS yağının antidiyabetik kompleman olarak kullanılabileceği belirtilmiştir.
Tavşanlarla yapılan bir başka çalışmada ise diyabetli tavşanlara Eruca sativa hidroalkolik ekstratı uygulanmasının *vücut ağırlığının iyileşmesiyle de desteklenen glisemide önemli bir azalma gösterilmiştir. Sonuç olarak rokanın bir hiperglisemik durumu kontrol etmek veya önlemek için faydalı olabileceği düşünülmektedir.
Cilt ve Saç Sağlığına Yararlı
Roka bu özellikleriyle de yetinmeyip cilt sağlığımızı koruyor ve hızlı uzayan sağlıklı saçlara sahip olmamızı sağlıyor. Propolis ve Eruca sativa tohumu yağını içeren formüle edilmiş saç balmumunun, saç büyümesinin desteklenmesinde önemli bir etkiye sahip olabileceği belirtilmiştir.
Dermatolojik hastalıklar ile ilişkili olan ve deri bariyer disfonksiyonu ile ilişkili olan atopik dermatit, etkili terapötik stratejiler gerektiren epidemik bir problemdir. Phytotherapy Research’te yayımlanan çalışma Eruca sativa ekstraktı ile yapılan tedavinin deri bariyerini koruduğunu ve Eruca sativa’nın flavonoid bileşenleri olan kuersetin ve isorhamnetinin atopik dermatit için bir cilt terapötik madde olarak cilt bariyeri fonksiyonunu iyileştirmek için uygun bir materyal olabileceğini belirtmektedir.
Bunlara ek olarak Official Journal of European Histamine Research Society’de yayımlanan makalenin sonuçları da sedef hastalığı ve iltihapla ilintili cilt hastalıklarının tedavisinde roka tohumu izotiyosiyanatlar biyolojik ajan potansiyelini göstermektedir.
Mide Dostu Roka
Ülserden mi şikayetçisiniz? Öyleyse size güzel bir haberim var. World Journal of Gastroentorology’de yayımlanan çalışmada roka ekstresinin, deneysel olarak indüklenen gastrik lezyonlara karşı anti-sekretuar, sitoprotektif ve anti-ülser aktivitelerine sahip olduğunu ve anti-ülser etkisi muhtemelen prostaglandin aracılı aktivite ve antioksidan özellikleriyle olduğunu belirtti.
Ayrıca International Journal of Molecular Science’ta Eruca sativa, simüle edilmiş gastrointestinal durumlar ve Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus plantarum ve Lactobacillus rhamnosus suşlarının bazı biyolojik özellikleri altında büyümeyi, sağkalımı etkileyebileceğini araştıran çalışmada Eruca sativa’nın varlığı, suşların bazı biyolojik özelliklerini etkilemiştir. Örneğin, L. acidophilus ve L. plantarum, E. sativa’nın varlığında, sadece ortamın antioksidan aktivitesini değil, aynı zamanda kendi antioksidan gücünü ve antimikrobiyal aktivitesini de arttırarak daha verimli çalışmıştır.
