Halk arasında “şeker düşüklüğü” : ‘Reaktif hipoglisemi’
Reaktif hipoglisemi, “şeker düşüklüğü” olarak bilinir. Reaktif hipoglisemisi olan kişiler, karbonhidrat içeriği yüksek olan besinleri tükettikten 2-3 saat sonra veya uzun süren bir açlığı takiben olumsuz sağlık sorunları (aşırı terleme, çarpıntı, ellerde titreme, konsantrasyon kaybı, sinirlilik hali, bulantı, aşırı acıkma hissi oluşması durumu gibi) yaşamaya başlarlar. Bu durum, kan şekerinin düşmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Kişinin yaşadığı bu sağlık sorunları, karbonhidrat içeren bir besin tüketiminden hemen sonra düzeliyor ise, bu tablo “reaktif hipoglisemi” olarak adlandırılır.
Reaktif hipogliseminiz olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir dahiliye hekimine başvurunuz. Tanı konduktan sonra ise Diyetisyen danışmanlığı almalısınız.
Reaktik hipoglisemi ve diyabet hastalığı
Reaktif hipoglisemi tanısı konan bir kişinin diyabet (şeker hastalığı) oluşma riski oldukça yüksektir. Yapılan çalışmalarda; reaktif hipoglisemi tanısı konulan kişilerin ilk 5 yıl içerisindeki beslenme düzenlerine dikkat etmedikleri takdirde diyabete yatkınlık oranlarının çok yüksek olduğu görülmüştür.
Reaktif hipoglisemi tedavisi
Reaktif hipogliseminin tedavisi; 1-diyet tedavisi, 2-egzersiz ve 3-ilaç tedavisi olmak üzere 3 maddeyi kapsamaktadır. Diyet tedavisi basamağında diyet eğitimi ve kişiye özel beslenme programının planlanması çok önemlidir.

Reaktif hipoglisemisi olan bir kişi sık ve uygun miktarlarda beslenmelidir?

Gün içerisinde sık beslenmek çok önemlidir. Kişinin ortalama 3 saatten fazla aç kalması sağlıklı değildir. Öğünlerin sayısı, kişinin ihtiyaçlarına ve günlük yaşam şekline göre değişiklik göstermektedir. Ortalama olarak 6-8 öğün, reaktif hipoglisemisi olan bir kişi için ideal öğün sayısıdır.
Öğünlerde tüketilen besinlerin miktarı kişi için yeterli miktarda (miktar ne az, ne de çok) olmalıdır. Öğünler karbonhidrat,yağ ve protein içerikleri bakımından dengeli olmalıdır. Bu şekildeki bir beslenme programının planlanması için Diyetisyen desteği almalısınız.
Reaktif hipoglisemisi olan kişilerde günlük posa alımı çok önemlidir.
Reaktif hipoglisemide posa alımı, kan şekerini dengeleme özelliğinden dolayı çok önemlidir. Posa içeriği yüksek olan besinler her öğün belirli miktarlarda alınmalıdır. Tam tahıllı besinler, kurubaklagiller, sebze ve meyveler gibi. Besin alternatifleri iyi değerlendirilmelidir. Örneğin; reaktif hipoglisemisi olan bir birey normal bir makarna yerine posa içeriği yüksek olan kepekli makarnayı, normal pirinç yerine kepekli pirinç pilavını, beyaz ekmek yerine tam buğday/çavdar vb. esmer ekmekleri tercih etmelidir. Bu aşamada Diyetisyen desteği ile diyet eğitimi çok önemlidir.

Reaktif hipoglisemi ve fiziksel aktivite ilişkisi
Düzenli ve doğru yapılan egzersizin, kan şekerini dengede tutma etkisi vardır. Bu yüzden reaktif hipoglisemide düzenli fiziksel aktivite alışkanlık haline getirilmelidir. Egzersiz ne açken; ne de çok tok iken yapılmamalıdır. Egzersizin sıklığı, süresi ve içeriği kişinin ihtiyacına göre bir uzman tarafından planlanmalıdır.
Reaktif hipoglisemili kişiler glisemik indeksi yüksek besinlerden kaçınmalıdır.
Kan şekerinin hızla yükselmesine sebep olan rafine edilmiş, glisemik indeksi yüksek besinler yerine, düşük glisemik indeksli besinler tercih edilmelidir.
Glisemik indeks değerleri ; 40 : çok düşük glisemik indeksli besinler
40-55 : Düşük glisemik indeksli besinler
56-69 : orta glisemik indeksli besinler
70 : yüksek glisemik indeksli besinler
Bazı Besinlerin Glisemik İndeksleri
Süt 39
Yoğurt  52
Yoğurt (light)  33 Tam buğday ekmeği 100
Kepek ekmeği  89
Çavdar ekmeği 71
Pirinç 79
Bulgur  65
Makarna 64
Bal 104
Bisküvi 90
Patates püresi 100
Fırınlanmış patates  128
Kuru fasulye 66
Nohut  49
Kırmızı mercimek 37
Barbunya fasulye  45
Soya fasulyesi 20
Havuç 92
Domates 54
Elma  53
Elma suyu 58
Muz (olgunlaşmış)  82
Muz (olgunlaşmamış) 51
Karpuz  72
Portakal  59
Portakal suyu 67
Kayısı-taze  57
Kayısı-kuru 31
Kiraz 22
Greyfurt 25
Üzüm 25
Kuru üzüm 64
Kivi 52
Mango  55
Şeftali  42
Erik 39
Karpuz 72
Kavun 65
Armut  38
Ananas  66

Reaktif hipoglisemili kişiler kan şekeri dalgalanmasına sebep olan besinlerin tüketiminden kaçınmalıdır
Reaktif hipoglisemili kişilerin tüketiminden kaçınmaları gereken besinlere dikkat etmeleri kan şekerlerini stabil tutma açısından oldukça önemlidir. Şeker ve şekerli besinler, rafine gıdalar (beyaz ekmek, patates püresi ve şeker gibi) gıdalar, kan şekerinin hızla yükselen ve ardından kan şekerinin hızla düşmesine sebep olacak basit karbonhidratlar (şeker, bal, reçel, pekmez, tatlı, pasta, kurabiye gibi) ,meyve suyu, şeker içeren diğer içecekler, kahve, çay, sigara, kola gibi kan şekerini düşüren içeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Alkol tüketimi, kan şekerini önce yükselmesine daha sonra düşmesine sebep olduğundan tüketiminden kaçınılmalıdır.