Yeni kesilmiş buz gibi bir karpuz ve yanında birkaç dilim beyaz peynir… ‘Olsa da yesem’ dediğinizi duyar gibiyim. Çoğu kişinin ‘hayır’ diyemeyeceği bir ikilidir karpuz ve peynir! Piknikte, tatilde, ara öğünlerde, keyifli sofralarda, kahvaltıda ve daha pek çok yerde herkes tarafından sevilerek tüketilir. Pek çoğumuz sıcak havalarda, soğuk bir karpuzla serinlemek isteriz. Karpuzu afiyetle yerken de ipin ucu biraz kaçırırız. ‘Karpuz su sayılır canım, ne olacak?’ demeyin. Her besin gibi karpuz da gereğinden fazla tüketildiğinde fazla kilolara sebebiyet verebilir. Peki; Karpuz ve beyaz peynir besinsel açıdan nasıl bir ikilidir?
Karpuz iyi bir vitamin ve mineral kaynağıdır, bol lif içerir, % 95’i Su’ dur.
100 gram karpuz; 26 kalori; 0,5 g. protein; 0,7 g. Karbonhidrat; 0,1 g. Yağ; 0,3 g. lif; 10 mg. fosfor; 7 mg. kalsiyum; 0,5 mg. demir; 320 mg. Potasyum; 590 IU A vitamini ve 7 mg. C vitamini içerir. Karpuzun % 95’i sudan oluşur. En fazla su içen meyvelerdendir.
Tüketim miktarına dikkat edilmelidir.
1 porsiyon karpuz 200 gram’dır ve 1 porsiyon karpuz ortalama 50 kalori enerji verir. Tükettiğimiz diğer besinlerde olduğu gibi karpuzu da tüketirken aşırıya kaçmamak gerekir, sağlıklı bir yaşam için beslenmede çeşitlilik, ölçü ve denge sağlanmalıdır.
Günlük tüketilmesi önerilen meyve miktarı ortalama 3-4 porsiyondur.
Yeterli ve Dengeli beslenmede, Günlük tüketilmesi önerilen meyve miktarı ortalama 3-4 porsiyondur. Meyvelerin porsiyon miktarları belirlenmiştir. Örneğin 1 porsiyon meyve:1 küçük boy elma veya ½ Büyük boy muz veya 200 g. Kavun veya 200 gram karpuz gibi..
Peynir besin değeri açısından çok zengindir.
Peynir İyi bir Kalsiyum, fosfor, protein, yağ ve B2, B6 ve B12 vitaminleri deposudur. 100 gr peynirin çeşidine ve içerdiği yağ oranına göre kalori miktarı da değişir; ortalama 200-400 kalori içerir.
Peyniri alırken ve muhafaza ederken dikkat edin.
Satın alacağınız peynirin pastörize sütten yapılmış oluşuna, markasının veya satın alınan maketin güvenilir oluşuna dikkat edilmelidir. Açıkta satılan ürünler tercih edilmemelidir.
Bozulma ve besin zehirlenmesine yol açma riski yüksek olduğundan; peynir satın alırken az miktar alınıp tükendikçe yenisi alınmalıdır. Saklama koşullarına dikkat edilmeli, buzdolabında saklamaya özen gösterilmelidir.
Çok yağlı peynirleri tercih etmeyin.
Peynirlerden az yağlı ya da yarım yağlı olanları tercih edin. Böylece fazladan yağ ve kalori alımından kurtulmuş olursunuz. Sağlığına ve formuna dikkat edenler, diyetisyen tarafından hazırlanmış diyet programı uygulayanlar, hastalığından dolayı yağ alımını sınırlaması gerekenler özellikle dikkat etmelidir.
Ara öğünde tüketmek için karpuz ve peynir besin ögeleri açısından doğru bir ikilidir.
Karpuz ve peynir, ara öğünlerde tüketmek için çok doğru bir ikilidir. Çünkü ara öğünlerde tek başına karbonhidratlı bir besini (örneğin meyve, ekmek, vb. ) tüketmeyi, kan şekerinin düzenlenmesi bakımından çok tavsiye etmeyiz. Çünkü kan şekerini birden bire yükseltecektir. Özellikle de diyabet hastaları (şeker hastaları) tek başına karbonhidratlı besinler almamaya dikkat etmelidir. Bu sebepten dolayı; karbonhidrat kaynağı bir besinle (meyve, bisküvi, grisini, ekmek, vb.), protein kaynağı (peynir, yoğurt, ayran, kefir, süt vb.) bir besinin birlikte tüketilmesi daha sağlıklı ve dengeli olur.
Ana öğünlerde ise; tek başına karpuz-peynir tüketmek yeterli olmaz. Kahvaltı, öğle yemeği ya da akşam yemeğini geçiştirip onun yerine karpuz+peynir yiyen pek çok kişi ile karşılaşıyorum. Kimileri zayıflamak için (kendi kendilerine diyet yapan kişiler), kimileri de sıcak havalarda hafif olsun diye bunu tercih ediyorlar. Ama dengeli beslenme açısından doğru bir davranış değil. Çünkü tükettiğimiz her öğünde 4 temel besin grubu da bulunmalıdır. Bunlar: ekmek-tahıl grubu, süt ve ürünleri grubu, meyve-sebze grubu ve et-kurubaklagil-yumurta grubu’ dur.
Karpuz-peyniri ana öğünde tüketmek isterseniz eksik olan besin ögelerini tamamlayarak tüketebilirsiniz.
Karpuz ve peyniri ana öğün şeklinde mi tüketmek istiyorsunuz? Örneğin kahvaltıda. Eksik olan besin ögelerini tamamlayarak, bu kahvaltıyı dengeli hale getirebiliriz. Nasıl mı? Karpuz meyve-sebze grubunda, peynir ise süt ve ürünleri grubunda yer alıyor. Eksik kalan ekmek-tahıl grubu için; karpuz ve peynirin yanına ekmek veya galeta vb. eklenebilir (tercihen tam buğdaylı, çavdarlı, kepekli) ve bu besinlerin yanında iyi kaliteli protein kaynağı olan yumurta tüketilebilinir.
Tüketeceğiniz besinlerin miktarı konusunda öneri vermem doğru olmaz; çünkü DİYET KİŞİYE ÖZELDİR. Bunun için bir Diyetisyenden danışmanlık almalı; Diyetisyen eşliğinde ‘kişiye özel diyet’ uygulamalısınız.
Sağlıklı, Mutlu ve Formda kalmanız dileğiyle…
Uzman Diyetisyen İPEK AĞACA ÖZGER
